نرخ بازگشت سرمایه یا همان ROI برای مشخص کردن بازدهی سرمایه در آینده و بازده مالی کسب و کار در گذشته استفاده می‌شود. از آنجایی که این نرخ یکی از معیارهای نشان‌دهنده‌ی موفقیت سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید اغلب مدیران ارشد و اجرایی به دنبال مشخص کردن آن هستند. به طور معمول نرخ بازگشت‌سرمایه به شکل درصد یا نسبت مثبت یا منفی بیان می‌شود که چیزهای زیادی را از بازده مالی گرفته تا بهره‌وری را توصیف می‌کند.
برای هر سرمایه‌گذاری باید نرخ بازگشت سرمایه را تعیین کنید. روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری میزان بازگشت سرمایه وجود دارد. هر آنچه که باید درباره‌ی نرخ بازگشت سرمایه برای افزایش درآمد کسب و کارتان بدانید در این یادداشت آورده شده است. در ادامه با مایا همراه باشید.
نرخ بازگشت سرمایه چیست؟
برای تمام هزینه‌های یک کسب و کار می‌توان نرخ بازگشت سرمایه را محاسبه کرد. اگر چه ممکن است نتوان نرخ مستقیمی برای برخی از هزینه‌ها یا فعالیت‌ها مانند خرید کالاهای اساسی در نظر گرفت اما هر هزینه در سرمایه‌گذاری کلان سهیم است.
برای مثال می‌توان هزینه‌های ناشی از استخدام یک طراح گرافیک برای طراحی تبلیغات بنری، پرداخت هزینه‌ی عکاس برای تهیه عکس‌های مورد نیاز از کسب و کار و محصولاتتان و همچنین پشتیبانی و بررسی وب‌سایت را یک نرخ بازگشت سرمایه در نظر گرفت.
در بسیاری از موارد نرخ بازگشت سرمایه برای محاسبه‌ی میزان ارزش یک سرمایه‌گذاری به کار برده می‌شود. برای مثال هنگام تامین سرمایه بذری استارتاپ یک سرمایه‌گذار فرشته مایل است که قبل از در اختیار گذاشتن سرمایه‌ی مورد نیاز استارتاپ از بازگشت سرمایه‌ی بالقوه‌ی آن مطلع شود. محاسبه‌ی بازگشت سرمایه بالقوه به طور معمول از تقسیم درآمد یا سود سالانه‌ی شرکت بر میزان سرمایه فعلی کسب و کار به دست می‌آید.
نرخ بازگشت‌سرمایه همچنین برای توصیف «هزینه فرصت» به کار می‌رود. اگر فردی پول خود را در بورس سرمایه‌گذاری کند می‌تواند انتظار داشته باشد که به طور سالانه حداقل ۲۰ درصد عایدی نصیب او شود. حال با سرمایه‌گذاری همان پول در یک کسب و کار انتظار بازگشت سرمایه‌ای مشابه یا به همان میزان را خواهد داشت و نه بیشتر
هنگام محاسبه نرخ بازگشت سرمایه یا همان ROI برای مشخص کردن بازدهی سرمایه در آینده و بازده مالی کسب و کار در گذشته استفاده می‌شود سالانه به دنبال متوسط بازده سالانه سرمایه‌گذاری که در طول دوره به دست آمده، باشید. از آنجایی که دوره نگهداری در فرمول بازگشت سرمایه در نظر گرفته نمی‌شود، محاسبه‌ی سالانه‌ی آن می‌تواند یک دورنمای خوبی از اینکه سرمایه‌گذاری چقدر سودآور است بدهد. نرخ بازگشت‌سرمایه سالانه می‌تواند به تحلیل و مقایسه عملکرد سرمایه‌گذاری در بازه‌های زمانی مختلف و معین کمک کند.
به طور کلی می‌توان گفت که نرخ بازگشت سرمایه رشد یا کاهش وجوه سرمایه‌گذاری شده در یک کسب و کار را اندازه‌گیری می‌کند.
اهمیت محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
در یک کلام تنها کسب و کارهایی که عاقلانه، هزینه و نرخ بازگشت سرمایه را کنترل می‌کنند در طولانی‌مدت می توانند زنده بمانند.
اگر شما در یک فعالیت خاص نرخ بازگشت سرمایه‌ی بهینه‌ای مشاهده نمی‌کنید دیگر از اختصاص دادن پول به آن فعالیت صرف نظر کنید. در حقیقت شما بهتر است آن را کنار بگذارید زیرا هزینه کردن برای اهداف گمشده راهی مطمئن برای کسری بودجه و سرکوب اهداف مشخص شده کسب و کار است.
از آنجایی که نرخ بازگشت سرمایه به شما این امکان را می‌دهد که ثمره‌ی سرمایه‌گذاری خود را ببینید کنترل و نظارت بر آن هنگام اداره‌ی یک کسب و کار بسیار ضروری است.
چه نرخ بازگشت سرمایه‌ای «خوب» تلقی می‌شود
آنچه که به عنوان یک نرخ بازگشت‌سرمایه مطلوب در نظر گرفته می‌شود به سرمایه‌گذاری شما بستگی دارد. برای مثال وقتی شما برای خرید تجهیزات جدید هزینه می‌کنید نرخ بازگشت سرمایه را باید بر اساس بهره‌وری بسنجید. از طرف دیگر برای پی بردن به نرخ بازگشت سرمایه هزینه‌های بازاریابی باید به میزان فروش نگاه کنید. به طور کلی بازگشت سرمایه شما از هزینه‌هایی که صرف سئو و دیجیتال مارکتینگ کرده‌اید نمی‌تواند با بازگشت سرمایه مطلوبتان از سرمایه‌گذاری در یک کارخانه‌ی تازه تاسیس یکی باشد.
نرخ بازگشت سرمایه دو رقمی برای تازه‌کارها نرخ مطلوب و مناسبی به حساب می‌آید. در صورتی که توانستید بازگشت سرمایه با درصد بالایی را شناسایی کنید بهتر است به بررسی عملکرد خود بپردازید تا بتوانید روی نقاط مثبتی که باعث موفقیت شما شدند بیشتر سرمایه‌گذاری کنید.
قبل از امضای قرارداد و هزینه کردن بهتر است درباره‌ی نرخ بازگشت‌سرمایه واقع‌بین باشید. با دقت آن را در نظر بگیرید و بی‌درنگ دست به خرید بزرگ نزنید. وعده‌ی سر خرمن نمی‌تواند نتیجه‌ی خوبی برای شما داشته باشد. از این رو بهتر است مراقب باشید که پول خود را کجا سرمایه‌گذاری می‌کنید. در نظر بگیرید که آیا سودآوری سرمایه‌گذاری شما افزایش پیدا می‌کند یا خیر. در حقیقت آیا این سرمایه‌گذاری به شما این امکان را می‌دهد که نرخ بازگشت‌سرمایه خود را افزایش دهید و به درصدهای بالاتری برسانید یا خیر.
مشکلات پیش روی پیش‌بینی نرخ بازگشت سرمایه
شاید شما هم جز آن دسته از افرادی باشید که تصور می‌کنید می‌توان به راحتی نرخ بازگشت‌سرمایه را پیش‌بینی کرد. با این حال بد نیست بدانید هیچ‌کس نمی‌تواند آینده را ببیند. از طریق کلان داده می‌توان میانگین‌ها را بدست آورد اما تنها یک سرمایه‌گذاری سنجیده می‌تواند بازدهی مثبتی داشته باشد. سرمایه‌گذاری کورکورانه و بدون انجام تحقیقات کافی هرگز ایده‌ی خوبی نیست.
قبل از سرمایه‌گذاری حتما طرف مقابلتان را ملاقات کنید.در محل کسب‌و‌کار مورد نظر گشتی بزنید و با آن بیش از پیش آشنا شوید. از آن‌ها اسناد و مدارکی بخواهید که ثابت شود آن‌ها همان کسی هستند که ادعا می‌کنند.
به خاطر داشته باشید که هر کسی می‌تواند شرکت خود را ثبت کند و یک فضای کاری اجاره کند اما این بدان معنا نیست که نرخ بازگشت‌سرمایه مثبت در انتظار شما خواهد بود.
برای مثال اگر در سال ۲۰۱۰ در بیت‌کوین سرمایه‌گذاری کرده‌اید و در ابتدای سال ۲۰۱۸ آن را فروخته‌اید پول کلانی به جیب زده‌اید. با این حال اگر در ابتدای سال ۲۰۱۸ به سراغ سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین رفته‌اید و هنوز آن را نگه داشته‌اید به احتمال زیاد این روزها خیلی خوشحال نیستید. در حقیقت دو سرمایه‌گذار که سرمایه‌گذاری یکسانی دارند بسته به زمان سرمایه‌گذاری می‌توانند تجربه و دیدگاه‌های بسیار متفاوتی داشته باشند.
شما باید پیشینه‌ی مالی کسب و کار و تمام اسناد و مدارک آن را زیر و رو کنید. بدون دقت کافی انتظار شگفتی‌های ناخوشایند را داشته باشید. انجام تحقیقات مناسب قبل از تزریق پول در یک کسب و کار شانس شما برای تحقق نرخ بازگشت‌سرمایه مثبت را افزایش می‌دهد.
محدودیت‌های نرخ بازگشت سرمایه
محاسبه نرخ بازگشت‌سرمایه به شما در دوراندیشی و آینده‌نگری مالی بسیار کمک می‌کند. با این حال اندازه‌گیری موفقیت کسب و کار بر اساس این نرخ محدودیت‌هایی هم دارد. در این بخش به سه محدودیتی که باید در نظر بگیرید می‌پردازیم.
- نرخ بازگشت‌سرمایه ی بالاتر به معنی افزایش جریان نقدی نیست. در حقیقت ممکن است شما با کسب و کاری مواجه شوید که علی رغم بالا بودن نرخ بازگشت سرمایه به طور مداوم جریان‌های نقدی خود را از دست می‌دهد. این سرمایه‌گذاری برای شما بسیار پرهزینه خواهد بود. با در نظر گرفتن نرخ بازگشت سرمایه به تنهایی برای ارزیابی سلامت امور مالی شما به درک ناقصی از وضعیتتان می‌رسید.
- برای محاسبه‌ی دقیق نرخ بازگشت سرمایه شما باید به درک کاملی از هزینه‌های آینده‌ی کسب و کار خود برسید. اگر هنوز اعداد و ارقام مشخص و دقیقی برای هزینه‌های آینده در دست ندارید یا اگر اعداد محاسبه شده‌ی شما متغیر هستند مانند نرخ بهره که ممکن است تغییر کند بازگشت سرمایه شما نمی‌تواند صحیح باشد.
- نرخ بازگشت‌سرمایه تنها و تنها موفقیت مالی یک پروژه را اندازه‌گیری می‌کند. به عنوان مثال سرمایه‌گذاری در تجهیزات جدید برای کارمندان ممکن است نرخ بازگشت سرمایه منفی داشته باشد اما در عین حال باعث راحتی کار و خوشحالی و ماندگاری کارمندان شما می‌شود. در حقیقت این نرخ منافع غیرمالی یک سرمایه‌گذاری را در بر نمی‌گیرد.
نرخ بازگشت سرمایه اطلاعات خاصی را ارائه می‌دهد که تمام جوانب کسب و کار شما را پوشش نمی‌دهد. در حقیقت اگر چه یک نرخ بسیار مهم و مفید است اما در داده‌هایی که ارائه می‌دهد محدود است.
مزیت‌های محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه
درک عایدی و تاثیر تزریق سرمایه در کسب و کار شما هنگام اتخاذ تصمیم برای آینده مفید و ضروری است. در حقیقت محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه می‌تواند به شما کمک کند تا امور مالی خود را تجزیه و تحلیل کنید و درباره‌ی آینده‌ی شغلی خود بهتر تصمیم بگیرید. در ادامه به دو مزیت دیگری که محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه برای شما فراهم می‌کند می‌پردازیم.
- استفاده از نرخ بازگشت‌سرمایه به صاحبان کسب و کارها اجازه می‌دهد تا پروژه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت را رهگیری و تجزیه و تحلیل کنند. شما می‌توانید اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت خود تعیین کنید. سپس نرخ بازگشت‌سرمایه می‌تواند سرعت شما در دستیابی به اهدافتان را اندازه‌گیری کند.
- نرخ بازگشت سرمایه به شما کمک می‌کند عملکرد مالی کسب و کار خود را ارزیابی کنید. دانستن این نرخ کسب و کار شما را با وجود سودآوری پایین میانگین در مسیر خود نگه می‌دارد. در حقیقت این نرخ یک یادآوری خوب به منظور حفظ استاندارد امور مالی به شمار می‌آید.
فرمول نرخ بازگشت سرمایه
فرمول نرخ بازگشت سرمایه یک معادله‌ی بسیار ساده است که از آن برای محاسبه‌ی موفقیت سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود. همانطور که اشاره شد یکی از راه‌های محاسبه‌ی نرخ بازگشت سرمایه تقسیم سود خالص (بازده) بر مبلغ سرمایه‌گذاری شده است. در نهایت برای بدست آوردن درصد، حاصل این تقسیم را در ۱۰۰ ضرب می‌کنیم.
روش دیگر برای محاسبه‌ی نرخ‌بازگشت سرمایه به این شکل است که ابتدا هزینه‌ها را از سود به دست آمده از سرمایه‌گذاری کم کنیم و سپس حاصل را تقسیم بر هزینه‌ها کنیم. در انتها برای بدست آوردن درصد، حاصل این تقسیم را در ۱۰۰ ضرب می‌کنیم.
به عنوان مثال تصور کنید که شما دست به یک خرید بزرگ مانند خرید خانه زده‌اید. از این رو فرض کنید شما خانه‌ای به مبلغ ۲ میلیارد تومان خریداری کرده‌اید. پس از سه سال زندگی در خانه‌ی خود، آن را به قیمت ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان می‌فروشید. در نتیجه پس از سه سال ارزش خانه‌ی شما ۵۰۰ میلیون افزایش یافته است.
۵۰۰ میلیون تومان در حقیقت اختلاف بین سود از سرمایه‌گذاری و هزینه‌ی شما است. برای به دست آوردن نرخ بازگشت سرمایه کافی است این عدد را تقسیم بر هزینه‌ی ابتدایی کنیم. از این رو نرخ بازگشت سرمایه در اینجا طبق روش دوم ۲۵ درصد است.
اجازه دهید برای درک بهتر یک مثال دیگر را با یکدیگر مرور کنیم. تصور کنید شما ۱۰۰ میلیون تومان خود را در یکی از سهم‌های بازار بورس سرمایه‌گذاری کرده‌اید. پس از ۱۲ ماه سهام خود را به مبلغ ۱۶۰ میلیون تومان می‌فروشید. نرخ بازگشت سرمایه‌ی شما طبق روش دوم ۶۰ درصد است.
سخن آخر
روش‌های اندازه‌گیری نرخ بازگشت‌سرمایه به طور کلی روش‌های دقیقی نیستند. در حقیقت به طور تقریبی ما این نرخ را محاسبه می‌کنیم. اگر چه پیش‌بینی دقیق‌تر شما را در نزدیک‌تر شدن به اهدافتان بیشتر کمک می‌کند اما باید انتظار خطاهایی را هم داشت.
درست است که نرخ بازگشت‌سرمایه تخمین زده می‌شود اما محاسبه‌ی آن را نادیده نگیرید. این نرخ به شما کمک می‌کند تا روند رشد و پیشرفت کسب و کار خود را تجزیه و تحلیل کنید تا بتوانید با اتخاذ تصمیم‌های به موقع این روند را بهبود ببخشید.
درک نرخ بازگشت سرمایه یک پروژه یا کمپین بازاریابی به شناسایی روش‌های موفق ختم می‌شود. بسیاری از کسب و کارها از نرخ بازگشت سرمایه برای شناسایی روش‌های بازاریابی و تبلیغات استفاده می‌کنند. در حقیقت آن‌ها تلاش می‌کنند استراتژی‌هایی با بیشترین بازده را بر اساس موفقیت‌های قبلی شناسایی کنند. به این ترتیب می‌توان گفت این نرخ نه تنها معیار خوبی برای بررسی موفقیت کسب و کار است بلکه می‌توان از آن برای پیش‌بینی ماه‌های پیش رو استفاده کرد.
شما می‌توانید با برقراری ارتباط با کارشناسان ما در مرکز نوآوری و شتابدهی مایا علاوه بر یافتن پاسخ سوال‌های خود با چگونگی سرمایه‌گذاری یا جذب سرمایه آشنا شوید تا با فراهم کردن شرایط مناسب توسط تیم ما در این مرکز بتوانید به اهداف خود دست پیدا کنید.
