ارائه‌ی یک تعریف دقیق از یک استارتاپ نوپا می‌تواند دشوار باشد. به طور کلی می‌توان گفت استارتاپ به کسب و کاری گفته می‌شود که در شرایط عدم اطمینان دست به تولید محصول یا ارائه‌ی خدمت می‌زند. به عبارت دیگر کسب و کاری که برای حل مشکلی به میدان می‌آید که راه‌حل مشخصی ندارد و موفقیت آن هم تضمین نمی‌شود. اگر چه سرمایه‌گذاری در استارتاپ به طور بالقوه سودآور است اما قبل از سرمایه‌گذاری باید این موضوع را درک کنید که با ریسک بسیار زیادی همراه است. اکثر استارتاپ‌ها در همان ابتدا شکست می‌خورند. ممکن است حتی با وجود انجام تحقیقات کامل در نهایت با جیبی پر از هیچ روبرو شوید. در ادامه اهمیت سرمایه‌گذاری در استارتاپ و همچنین چگونگی آن را با یکدیگر مرور خواهیم کرد. در ادامه با مایا همراه باشید.
پلت‌فرم‌های سرمایه گذاری در استارتاپ
افراد عادی می‌توانند از طریق سایت‌های سرمایه‌گذاری جمعی در استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری کنند. پلت‌فرم‌های سرمایه‌گذاری در استارتاپ مجموعه‌ای متشکل از شرکت‌ها را در اختیار شما می‌گذارد و با حداقل خرید می‌توانید کار خود را شروع کنید. از مهم‌ترین پلت‌فرم‌های تامین مالی جمعی استارتاپ‌ها می‌توان به SeedInvest و Wefunder اشاره کرد.
سالانه هزاران شرکت درخواست خود را مبنی بر پیوستن به پلت‌فرم ما ارسال می‌کنند که ما ۳ درصد از این درخواست‌ها را تایید می‌کنیم.
کندریک نگوین، موسس پلت‌فرم سرمایه‌گذاری جمعی ریپابلیک
شما می‌توانید در این پلت‌فرم‌ها سرمایه‌گذاری در استارتاپ را با ۱۰۰ دلار شروع کنید. با این حال برای شروع سرمایه‌گذاری در یک استارتاپ در SeedInvest به حداقل ۵۰۰ دلار نیاز دارید.
AngelList یکی دیگر از پلت‌فرم‌های سرمایه‌گذاری در استارتاپ به شمار می‌آید که ساز و کار در آن با سایر وب‌سایت‌های واسطه متفاوت است. در حقیقت سرمایه‌گذارانی می‌توانند از AngelList استفاده کنند که حداقل درآمد آن‌ها ۲۰۰۰۰۰ دلار باشد یا دارایی خالص آن‌ها حداقل ۱ میلیون دلار باشد. لازم به ذکر است که حداقل سرمایه‌گذاری در AngelList هزار دلار است.
تا چه میزان می‌توان در استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری کرد
سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای باید نسبت به این موضوع آگاه باشند که ممکن است طی یک دوره‌ی ۱۲ ماهه تا حداکثر یک مبلغ قادر به سرمایه‌گذاری در استارتاپ از طریق تامین مالی جمعی باشند. طبق دستورالعمل‌های SEC اگر در آمد سالانه یا دارایی خالص شما کمتر از ۱۰۷ هزار دلار باشد می‌توانید تا ۲۲۰۰ دلار یا ۵ درصد از درآمد سالانه‌ی خود را به سرمایه‌گذاری در استارتاپ اختصاص دهید. اگر درآمد سالانه و دارایی خالص شما بیش از ۱۰۷ هزار دلار باشد می‌توانید تا ۱۰ درصد از درآمد سالانه یا ارزش خالص دارایی خود را برای سرمایه‌گذاری در استارتاپ در نظر بگیرید. لازم به ذکر است که میزان سرمایه‌گذاری شما نمی‌توانید بیش از ۱۰۷ هزار دلار باشد.
صرف اینکه شما می‌توانید تا مبلغ مشخصی را در استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری کنید به این معنی نیست که شما باید تمام این مبلغ را به سرمایه‌گذاری اختصاص دهید. در حقیقت مبلغی برای تخصیص مناسب است که بیش از حدی نباشد که شما در صورت ورشکست شدن استارتاپ یا به خصوص طولانی شدن روند رشد آن آسیب ببینید.
کارشناسان به طور معمول به جای سرمایه‌گذاری بزرگ در یک استارتاپ توصیه می‌کنند که در چند استارتاپ مختلف سرمایه‌گذاری کوچک کنید. برای مثال AngelList در دستورالعمل‌های سرمایه‌گذاری خود به این موضوع اشاره کرده است که تنها زمانی سرمایه‌گذاری کنید که توانایی و سرمایه‌ی کافی برای انجام ۱۵ تا ۲۰ سرمایه‌گذاری را داشته باشید.
شاید این سوال مطرح شود که چرا باید سرمایه‌ی خود را بین چند استارتاپ مختلف تقسیم کنیم. از آنجایی که سرمایه‌گذاری در استارتاپ امری خطرناک همراه با ریسک زیاد به شمار می‌آید شما با تقسیم سرمایه‌ی خود بین چند استارتاپ این ریسک را کاهش می‌دهید. برای مثال اگر در پنج استارتاپ مختلف سرمایه‌گذاری کنید و چهارتا از آن‌ها شکست بخورند باز هم یک برگ برنده دارید که ممکن است از سرمایه‌ی شما محافظت کند.
شما باید انتظار داشته باشید که ضررهای شما بیش از چیزی باشد که به دست می‌آورید.
AngelList
چگونگی سرمایه‌گذاری در استارتاپ
وقتی از طریق یک تامین مالی جمعی در یک استارتاپ سرمایه‌گذاری می‌کنید با این شرکت قرارداد سرمایه‌گذاری منعقد می‌کنید. به طور کلی چهار نوع قرارداد سرمایه‌گذاری وجود دارد که هر یک از آن‌ها شرایط مختلفی برای کسب درآمد از سرمایه‌گذاری فراهم می‌کنند.
- بدهی. این نوع قرارداد با پول شما مانند وامی که سود مشخصی به آن تعلق می‌گیرد رفتار می‌کند. عایدی شما طی این قرارداد ممکن است ثابت یا متغیر باشد. برای مثال در حالت ثابت ممکن است سود حاصل از سرمایه‌گذاری ۲ برابر سرمایه‌ی اولیه‌ی شما باشد. زمان دریافت سود به عملکرد کسب و کار در طول زمان بستگی دارد.
- بدهی قابل تبدیل. این قرارداد به جای کسب سود نوعی بدهی به شمار می‌آید که وقتی استارتاپ به اهداف خاصی مانند رسیدن به مراحل بعدی تامین مالی استارتاپ دست پیدا کرد می‌تواند به سهام تبدیل شود. شما پس از اینکه استارتاپ توسط شرکت دیگری خریداری شد یا پس از عرضه‌ی عمومی سهام از طریق سرمایه‌گذاری خود درآمد کسب می‌کنید.
- سهام. استارتاپ‌ها در مراحل بالاتر ممکن است به شما اجازه دهند که سهام شرکت را مانند سهام یک شرکت تجاری سهامی عام بخرید. توجه داشته باشید که نمی‌توانید سهام خود از استارتاپ را بفروشید. برای کسب درآمد از این نوع سرمایه‌گذاری در استارتاپ باید سهام خود را تا زمانی که توسط شرکت دیگری خریداری شود یا به صورت عمومی عرضه شود حفظ کنید.
- سود سهام. استارتاپ‌های موفق در مراحل آخر این امکان را در اختیار سرمایه‌گذاران می‌گذارند که بتوانند سهام شرکت را که سالانه به آن سود تعلق می‌گیرد خریداری کنند.
چرا باید در استارتاپ سرمایه‌گذاری کرد
سرمایه‌گذاری در استارتاپ در حقیقت فرصتی بسیار عالی برای رشد و توسعه‌ی فناوری‌های جدید است. این امکان همچنین برای شما فراهم می‌شود که برای مشکلات و نیازهای موجود راه‌حل ارائه کنید. با این حال شاید این سوال مطرح شود که چرا باید در استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری کرد. در ادامه به دلایل و شرایط مختلفی که باعث می‌شود شما در یک استارتاپ سرمایه‌گذاری کنید می‌پردازیم.
پتانسیل رشد
خرید سهام در بازار بورس ایران بسیار خطرناک‌تر از سرمایه‌گذاری در استارتاپ است زیرا به ندرت جایی برای رشد نمایی وجود دارد. اگر یک استارتاپ را به عنوان محلی برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید هیچ سقفی برای سود شما وجود نخواهد داشت. فرصت‌های بسیاری در استارتاپ برای گسترش و توسعه وجود دارد. در حقیقت اثر ضریب فزاینده در این سرمایه‌گذاری بسیار بالا خواهد بود. این همان چیزی است که هر سرمایه‌گذاری به آن نیاز دارد.
حمایت از ایده‌های جدید
سرمایه‌گذاری در استارتاپ ممکن است به مذاق شما خوش بیاید زیرا این سرمایه‌گذاری برای حمایت از کارآفرینانی با ایده‌های جدید است. اغلب افراد در آنچه که به آن علاقه دارند و می‌خواهند در دنیا ببینند سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها فرصتی عالی برای حمایت از چیزی است که می‌خواهید در دنیای واقعی ببینید.
ارتباطات شخصی
شاید برادر یا یکی از همسایگان شما به دنبال ارائه‌ی محصولی جدید باشد. ممکن است این ایده خلاقانه و آینده‌دار به نظر برسد. از این رو شما به احتمال زیاد می‌خواهید که از طریق سرمایه‌گذاری از برادر یا همسایه‌ی خود حمایت کنید. در حقیقت بسیاری از افراد به دلیل روابط شخصی از استارتاپ‌ها و طرح‌های نو حمایت می‌کنند.
حس رضایت
برای برخی از سرمایه‌گذاران، سرمایه‌گذاری در استارتاپ یک نوع فعالیتی به حساب می‌آید که به دلیل احساسی که به آن‌ها می‌دهد آن را انجام می‌دهند. برای مثال ممکن است شما به دنبال حس خوب کمک کردن به شخصی برای راه‌اندازی کسب و کار خود، هیجان و حس بی‌نظیر تماشای ایجاد و خلق یک چیز جدید یا حس خوب کسب اطلاعات درباره‌ی صنایع مختلف باشید.
دلایل عدم سرمایه‌گذاری در استارتاپ
سرمایه‌گذاری در استارتاپ نمی‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای تمام افراد باشد. برای مثال این سرمایه‌گذاری برای افرادی که به دنبال سود کم‌خطر و قابل اطمینان هستند نمی‌تواند گزینه‌ی خوبی باشد. در واقع قبل از سرمایه‌گذاری در استارتاپ باید خصوصیات شخصی خود را در نظر بگیرید. در ادامه به چند دلیل که ممکن است شما را از سرمایه‌گذاری کردن در استارتاپ‌ها منصرف کند اشاره می‌کنیم.
ریسک زیاد سرمایه‌گذاری در استارتاپ
به دلیل عدم تناسب محصول-بازار، مشکلات بازاریابی، مشکلات تیمی یا سایر موارد حدود ۹۰ درصد از کل استارتاپ‌ها با شکست مواجه می‌شوند. در واقع ممکن است این سرمایه‌گذاری به قیمت از دست دادن کل سرمایه برای شما تمام شود. به طور کلی زمانی سرمایه‌گذاری در استارتاپ می‌تواند به گزینه‌ی مناسبی برای شما تبدیل می‌شود که برای از دست دادن آنچه برای سرمایه‌گذاری در نظر گرفتید آماده باشید. برای کاهش خطر از دست دادن سرمایه بخشی از سرمایه‌ی خود را به سایر بازارها برای مثال صندوق‌های قابل معامله در بورس اختصاص دهید.
غیر قابل تبدیل به پول
اگر امروز در بازار بورس سهامی بخرید و فردا نظرتان نسبت به آن تغیر کند به راحتی می‌توانید آن را بفروشید. با این حال سرمایه‌گذاری در استارتاپ قابل تبدیل به پول نیست. در حقیقت وقتی شما در یک استارتاپ سرمایه‌گذاری می‌کنید باید انتظار داشته باشید که پول شما حداقل برای سه تا پنج سال در دسترس نباشد. اگر چه ممکن است از طریق برنامه‌های ثانویه فرصت خروج داشته باشید اما این مساله تضمین شده نیست و شما باید بدانید که تحقق خواسته‌های شما مدت زیادی به طول خواهد انجامید.
دیدن نتایج به زمان زیادی نیاز دارد
حتی اگر یک استارتاپ موفق عمل کند ممکن است سال‌ها طول بکشد تا نتیجه‌ای از سرمایه‌گذاری شما حاصل شود. شما باید صبور باشید و قدرت آن را داشته باشید تا به سهام خود فرصت دهید تا رشد کند.
چه استارتاپی برای سرمایه‌گذاری مناسب است
نحوه‌ی برخورد شما با سرمایه‌گذاری در استارتاپ به شرایط مالی شما و ویژگی‌های شخصیتی منحصر به فرد شما بستگی دارد. توصیه می‌شود که قبل از قراردادن سرمایه‌ی خود در این زمینه تحقیقات زیادی انجام دهید. شما باید قادر باشید قبل از سرمایه‌گذاری اولیه قادر به پاسخ دادن به این سوالات باشید.
میزان آشنایی با استارتاپ
درباره‌ی این استارتاپ چه می‌دانید؟ آیا این استارتاپ در زمینه‌ای است که با آن آشنایی دارید؟ آیا محصولی است که آن را به خوبی می‌شناسید؟ توصیه می‌شود در مواردی که آن‌ها را درک می‌کنید سرمایه‌گذاری کنید.
اشتیاق استارتاپ به ایده‌ی خود
آیا تیم استارتاپ به ایده‌ی خود علاقه دارد؟ ناب‌ترین ایده‌ها هم به دلیل عدم علاقه و تعصب تیم ممکن است با شکست مواجه شوند. استارتاپ‌های زیادی بوده‌اند که حتی با وجود پتانسیل زیاد برای رشد به دلیل تنبلی و عدم تلاش جای خود را به رقبا داده‌اند. از ارتباط با مشتریان گرفته یا استخدام تیم و تدوین استراتژی، اشتیاق داشتن برای یک کارآفرین موفق ضروری است.
میزان تخصص استارتاپ در زمینه‌ی فعالیت خود
آیا این استارتاپ در این حوزه تخصص دارد؟ استارتاپ باید نسبت به زیر و بم فضایی که در آن مشغول به کار است آگاه باشد. بنیان‌گذاران زیادی وجود داشته‌اند که حتی با وجود یک مدل تجاری اثبات شده با شکست مواجه شده‌اند. در حقیقت زمانی که آن‌ها درگیر آموختن اصول حوزه‌ی انتخابی خود بوده‌اند سایر رقبا در حال پیش بردن کسب و کار خود بوده‌اند.
اندازه بازار استارتاپ
اندازه بازار استارتاپ چقدر بزرگ است؟ داشتن یک بازار وسیع و در حال رشد برای استارتاپ از نان شب هم واجب‌تر است. در شرایطی که کسب و کاری، بازار مشخصی را هدف قرار دهد و به حدی روی ارائه‌ی محصول خود تلاش کند که از تمام رقبا در آن نیچه پیشی بگیرد دیگر راهی برای تبدیل شدن به یک شرکت بزرگ برای او وجود نخواهد داشت. در حقیقت در این شرایط آموزش مشتری و رشد اندازه‌ی بازار تقریبا غیرممکن است.
ایده‌ی استارتاپ
چرا این ایده؟ چرا حالا؟ آیا این ایده پیش از این امتحان شده است؟ اگر پاسخ این سوال آری است چرا تا امروز کسی به سراغ این ایده نرفته است. به خاطر داشته باشید هیچ ایده‌ای تنها به خاطر بکر بودن نمی‌تواند ایده‌ی خوبی باشد. علاوه بر این اگر این ایده پیش از این امتحان شده است چرا شکست خورده است؟ چه چیزی استارتاپ را متمایز می‌کند؟
آیا شما باید به فکر سرمایه‌گذاری در استارتاپ باشید
همانطور که اشاره شد پاسخ این سوال که آیا باید به فکر سرمایه‌گذاری در استارتاپ باشید یا خیر بستگی زیادی به شرایط شما دارد. آیا وضع مالی شما خوب است؟ آیا به دنبال راهی برای پس‌انداز هستید؟ آیا مشکلی در پرداخت بدهی‌های خود ندارید؟
از آنجایی که سرمایه‌گذاری در استارتاپ مستعد ضرر است این گزینه نمی‌تواند گزینه‌ی مناسبی برای افرادی باشد که پس‌انداز کافی برای بازنشستگی خود کنار نگذاشته‌اند. به همین دلیل در گذشته سرمایه‌گذاری در استارتاپ تنها برای سرمایه‌گذارانی با درآمد قابل توجه با ارزش خالص دارایی قابل توجه امکان‌پذیر بود.
حال که پلت‌فرم‌های سرمایه‌گذاری جمعی امکان سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها را برای تمام اقشار جامعه فراهم کرده است بهتر است قبل از شروع سرمایه‌گذاری اصول زیر را در نظر بگیرید:
با یک مشاور مالی صحبت کنید
از آنجایی که ریسک سرمایه‌گذاری در استارتاپ بسیار بالا است اغلب مشاوران مالی ترجیح می‌دهند که این گزینه را به شما پیشنهاد نکنند. از این رو شما باید خودتان دست به کار شوید و با آن‌ها درباره‌ی این موضوع صحبت کنید تا آینده‌ی انتخاب شما را شرح دهند.
با مقادیر کم سرمایه‌گذاری کنید
به دلیل نوسان‌های بسیار زیاد موجود بهتر است با مقدار کم پا به این دنیا بگذارید. توصیه می‌شود بیشتر از ۵ درصد از سرمایه‌ی خود را وارد این فضا نکنید.
برای از دست دادن همه چیز آماده باشید
پولی که شما به سرمایه‌گذاری در استارتاپ اختصاص می‌دهید نباید وجهی باشد که برای تحصیل در دانشگاه یا بازنشستگی خود در نظر گرفته‌اید. برای مثال شما نباید پولی را وارد این بازی کنید که در نهایت منجر به از دست دادن خانه‌ی خود یا زیر بار قرض رفتن شود.
بزرگترین نگرانی که در زمینه‌ی سرمایه‌گذاری در استارتاپ وجود دارد این موضوع است که این سرمایه‌گذاری اغلب برای افرادی که از پس‌انداز کردن پول برای دست یافتن به اهداف خود عقب مانده‌اند بیشتر جذاب است. آن‌ها ممکن است احساس کنند که استارتاپ همان خانه‌ای است که نتوانسته‌اند به آن دست پیدا کنند. با این حال اغلب این افراد توانایی پذیرفتن این میزان خطر را ندارند. از این رو توصیه می‌شود قبل از وارد شدن به فضای سرمایه‌گذاری در استارتاپ شرایط به دوش کشیدن این بار سنگین را فراهم کنید.
سخن آخر
از آنجایی که در سال‌های اخیر استارتاپ‌ها توانسته‌اند تغییر و تحول چشمگیری در صنایع مختلف رقم بزنند توجه زیادی را به خود جلب کرده‌اند. در حقیقت از آنجایی که سرمایه‌گذارانی که در گذشته ریسک کرده و پول خود را صرف راه‌اندازی یک استارتاپ کرده‌اند امروز به سودی چندین برابر دست یافته‌اند برخی از افراد به سرمایه‌گذاری در استارتاپ علاقه‌مند شده‌اند.
با این حال ریسک این سرمایه‌گذاری بسیار بالا است و سود حاصل از آن در کوتاه‌مدت در دسترس نخواهد بود. بهتر است قبل از تزریق پول خود در یک استارتاپ ویژگی‌های شخصیتی و روحیات خود را در نظر بگیرید. علاوه بر این اگر تصمیم گرفتید که وارد این بازی شوید توصیه می‌شود با انجام تحقیقات کامل درباره‌ی گزینه‌ی خود با چشم باز سرمایه‌گذاری کنید.
شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر و همچنین پاسخ سوالات خود با کارشناسان ما در مایا در طول شبانه‌روز به صورت آنلاین صحبت کنید. علاوه بر این فرصت‌های متنوع سرمایه‌گذاری در مایا وجود دارد که می‌توانید از آن‌ها بهره ببرید. از این رو برای سرمایه‌گذاری آگاهانه می‌توانید با کارشناسان ما در تیم مایا ارتباط برقرار کنید تا شما را به سمت مسیر درست سرمایه‌گذاری هدایت کنند.
